خبرگزاری«حوزه» از امروز پنجم اردیبهشت ماه نخستین بخش بین‌الملل سی‌و‌سومین جشنواره فیلم فجر برگزار می‌شود. بخشی که برای اولین بار قرار است به صورت مستقل برگزار گردد. اتفاقی که می‌تواند برای سینمای کشورمان یک نقطه جهش فوق العاده باشد. درباره این موضوع (برگزاری مستقل بخش بین‌الملل جشنواره) باید این نکته را در نظر داشت که بخش بین‌الملل معمولا به صورت اتفاقی حاشیه‌ای در جشنواره فجر بود، شاید در برخی سانس‌ها هم فیلم‌ها تنها برای سالن‌های خالی به نمایش در می‌آمد، زیرا توجه تمامی حاضران در سالن معطوف به سینمای ایران بود، ولی در این دوره قرار است کاملا وضعیت متفاوت باشد.
البته در این یادداشت ما در پی این نیستیم که ارزیابی فنی از بخش بین‌الملل داشته باشیم، چون عملا چیزی وجود ندارد که بخواهیم درباره آن سخن گویم، پس بهتر است که ابتدا اجازه دهیم تا اولین دوره این رویداد سینمایی به صورت مستقل برگزار شود، سپس درباره آن اظهار نظر کنیم، اما می توان چند توصیه و اظهار نظر درباره کارکردهای مفهومی و بین‌المللی این بخش از جشنواره (بین الملل) داشت. ابتدا اینکه در این رویداد قرار است میهمانان بسیاری از سینماگران خارجی حضور داشته باشند. این میهمانان هر کدام هزینه‌ای صرف اقامتشان شده، برای همین باید این حضور بازخورد مثبتی داشته باشد.
متاسفانه در سال‌های قبل وضعیت این گونه نبود، چون فیلمسازان و سینماگرانی که دعوت می‌شدند معمولا، افرادی گمنام و غیر تاثیرگذار بودند که تنها هدفشان از سفر به ایران تفریح و سیاحت بود، درصورتی که باید این قبیل حضورها تاثیرات عینی نیز به همراه داشته باشد. با این توضیح، توصیه می‌شود حداقل از چهره‌هایی برای این بخش از جشنواره دعوت شود که بتوان از حضورشان برای تبلیغ سینمای کشورمان هم استفاده کرد. برای درک بهتر موضوع به سفر «شان پن» (بازیگر هالیوودی) به کشورمان در سال‌های گذشته اشاره می‌کنم که بازخوردهای مطبوعاتی بسیاری به همراه داشت، حضور کدامیک از میهمانان خارجی جشنواره فیلم فجر توانسته‌اند تا این حد تبعات مثبت به همراه داشته باشد؟ جواب این سوال روشن است به شرطی‌که برگزار کننده این فستیوال بخواهد به آن پاسخ دهد.
منفعت دیگری که می‌تواند پی داشته باشد، تاثیرات سیاسی این حضور است. منظور این است که ما با ارتباط مناسب با سینماگران مطرح و تاثیرگذار، قادریم تا حد بسیار زیادی در مقابل اسلام ستیزی و ایران هراسی سینمای غرب قد علم کنیم، چون اگر از سینمای غرب، افرادی مطرح به ایران بیایند، متوجه بسیاری از حقایق شده و در بازگشت، تجربه مثبت خود را از این حضور مطرح خواهند کرد، البته در این حوزه باید کمی تیزهوشی در انتخاب افراد نیز داشت، چون اگر افراد انتخابی، کسانی باشند که با دولت وقت آمریکا و سیاست‌های استعمارگرایانه غرب مخالف هستند مسلما نتیجه مثبت خواهد بود.
مطلب دیگری که می‌تواند حضور چهره‌های مطرح در جشنواره فیلم فجر در پی داشته باشد، تاثیرات بین‌المللی این قبیل حضورهاست، چون در سال‌های گذشته سینماگرانی که به ایران می‌آمدند تا برای کشور هزینه در بر دارند، اما حضور یک چهره مطرح و تاثیرگذار قادر است به واسطه کارکردهای تبلیغاتی، نتایج مطلوب اقتصادی در پی داشته باشد، همچنین این قبیل میهمانان می‌توانند زمینه ساز تولیدات مشترک بسیاری برای سینمای کشورمان باشد.
اما مهمترین قسمتی که می‌توان درباره بخش بین‌الملل جشنواره فیلم فجر گفت این است که نباید در این رویداد به دنبال دستیابی به سینمای متکی به فن‌آوری روز باشیم، چون توانایی آن را به لحاظ تکنیکی نداریم، این روش برای سینمای کشور ما که متکی به پیام است، هیچ تاثیر مثبتی به همراه ندارد. با این توضیح توصیه می‌شود که این جشنواره را فرصتی فرض کنیم برای معرفی زیبایی‌های انقلاب اسلامی، البته این کار هم به هیچ وجه نباید شعاری بیان شود، چون نتیجه‌ای معکوس به همراه خواهد داشت، بلکه با معرفی زیبایی انقلاب در قالب فیلم، انتظار می‌رود به نتیجه مورد نظر رسید.
برای رسیدن به خواسته فوق نیز مهمترین قدم، فیلم‌های ایرانی است که در این بخش حضور خواهند داشت، چون فیلم‌های مورد نظر هم باید به لحاظ کیفی استانداردهای لازم را داشته باشند، هم اینکه در بحث مفهوم ما را به خواسته مورد نظرمان نزدیک کنند. در جشنواره امسال فیلم‌های که انتخاب شدند کارهای تقریبا خوب سینمای ایران هستند، اما بهترین انتخابی که انجام شده فیلم «مزار شریف» است. در این فیلم به خوبی مظلومیت دیپلمات‌های ایرانی ترسیم شده و ما می‌بینیم که چه اهدافی برای آن جنایات وحشتناک در مزار شریف وجود داشته است. این پیام ها هم به هیچ وجه شکل کلامی ندارد، بلکه با زبانی کاملا سینمایی بیان شده به ویژه اینکه از بعد ساختار نیز فیلم از کیفیت لازم بهره برده است.
درباره این جشنواره باید به نکته‌ای ظریف هم اشاره داشت که نشان دهنده کار پژوهشی برگزار کنندگان آن است. به این معنا که برای اولین دوره قرار است تنها کشورهای منطقه و مسلمان مورد نظر بخش بین‌الملل باشند تا برای دوره‌های اول بتوان تجربه اندوزی خوبی کرد، سپس می‌بایست سینمای غرب را مد نظر قرار داد، زیرا اگر اینگونه نباشد و ما تنها در پی نمایش کارهای خارجی باشیم، رویکردی را خواهیم داشت که فستیوال‌های کشورهای حاشیه خلیج فارس دارند و هیچ نتیجه ماندگاری به همراه نخواهد داشت.
بحثی دیگری که حتما در این جشنواره باید مد نظر باشد، نحوه انتخاب آثار است که بسیار حائز اهمیت می باشد. به این معنا که نباید کارهای در بخش بین‌الملل به نمایش در آید که به نوعی سیاست‌های آنها تبلیغ شود، چون این اقدام به نوعی آب به آسیاب دشمن ریختن است، بلکه حداقل باید کارهایی را انتخاب کرد که نوعی نگاهی نقادانه به غرب دارند. این انتخاب‌ها نیز نباید به نحوی باشد که جشنواره به عنوان رویدادی سیاسی شناخته شود، بلکه گزینش‌ها کاملا باید حساب شده باشد.
در انتهای این یاداشت باید به این امر اشاره کنم که مراکز مذهبی که مهمترین بخش آن حوزه‌های علمیه هستند باید بخش بین‌الملل جشنواره را نیز همانند سینمای ایران جدی گرفته و حضوری پررنگ در آن داشته باشند، چون ارتباط خوب با سینماگران خارجی و ارتباط با سینمای دیگر کشورهای جهان می‌تواند منافع متقابل بسیاری به همراه داشته باشد.
